OPRACOWANIE MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH DO ROZDZIAŁU 14

dr inż. Ewa Malinowska

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw

WPROWADZENIE

Jednym z kluczowych celów działalności przedsiębiorstwa jest zwiększenie jego konkurencyjności w ciągle zmieniającym się otoczeniu. Związane jest to ze stale rosnącymi oczekiwaniami i zmieniającymi się preferencjami klientów. Dlatego też przedsiębiorstwa, aby sprostać tym wymaganiom, stawiają sobie za cel zwiększenie wydajności i efektywności pracy oraz prowadzą działania zmierzające ku ciągłemu doskonaleniu. Aby tego dokonać mogą się posłużyć instrumentami, których celem jest wskazanie z jednej strony m.in. słabych punktów działania, z innej natomiast, mogą być pomocne w obraniu pożądanego kierunku postępowania wewnątrz, jak i na zewnątrz przedsiębiorstwa. 

Głównymi grupami instrumentów służących do doskonalenia działań poprzez jakość są:

• narzędzia, które służą do zbierania i przetwarzania danych, stosowane są w obrębie konkretnej techniki lub metody, charakteryzują się prostotą i oddziaływaniem ograniczonym w czasie, stosowane są najczęściej wobec konkretnego, węższego obszaru o charakterze operacyjnym;
• metody, czyli złożone sposoby postępowania, stosowane w wielu obszarach organizacji do osiągnięcia różnych celów, oparte na technikach i narzędziach, charakteryzujące się podejściem naukowym, planowanym, a także powtarzalnością, oraz
• koncepcje, w tym zasady, działania ukierunkowane na osiąganie celów długoterminowych, strategicznych, których skuteczna realizacja zależy od przyjętych metod i narzędzi, stosowanych na różnych poziomach danej organizacji [Wiśniewska, Malinowska, 2011, s.180].

Narzędzia zarządzania jakością są instrumentami, które ułatwiają zbieranie i przetwarzanie danych o zdarzeniach i procesach zachodzących w organizacji i jej otoczeniu. Dzieli się je na: narzędzia „tradycyjne” (arkusz kontrolny, karty kontrolne Shewharta, histogram, diagram Ishikawy, diagram Pareto-Lorenza, diagram rozproszenia oraz schemat blokowy) oraz „nowe” (diagram pokrewieństwa, relacji, systematyki, macierzowy, macierzowa analiza danych, plan działania oraz diagram strzałkowy). Pośród dodatkowych narzędzi można spotkać np.: wizualizację danych, analizę pola sił, metodę ABCD, metodą ABC, analizą oddziaływań, i burzą mózgów.

W myśl innej klasyfikacji, narzędzia można podzielić na te, które służą do zbierania danych, np.: arkusz kontrolny, histogram, karta kontrolna, oraz na te, które są pomocne podczas analizy danych, są to m.in.: diagram Ishikawy, diagram Pareto, diagram rozproszenia oraz schemat blokowy. Poza przytoczonymi klasyfikacjami można spotykać się z podziałami narzędzi, które opierają się  na rodzaju danych wyjściowych (jakościowe i ilościowe), sposobie przetwarzania danych (opisowe, kreatywne i statystyczne) [Hamrol, 2005, s. 228, 230]. Literatura podaje również klasyfikację opartą na etapach cyklu Deminga. Według tej klasyfikacji do instrumentów wykorzystywanych na etapie kreowania pomysłów i planowania zaliczyć można m.in. diagram Ishikawy, schemat blokowy, diagram drzewa, diagram pokrewieństwa, diagram zależności, diagram strzałkowy, plan działania. Wśród narzędzi stosowanych podczas wdrażania działań można wyróżnić np. histogram, arkusz kontrolny, karty kontrolne Shewharta. Diagram Pareto, diagram macierzowy zalicza się do narzędzi, które służą do sprawdzania i kontroli. Natomiast do oceny działań w organizacji można zastosować np. macierzową analizę danych czy diagram rozproszenia.

Grupa metod, które mogą być wykorzystane w celu doskonalenia jakości w przedsiębiorstwie jest szeroka i różnorodna. Przykładowymi metodami, które można umiejscowić w poszczególnych etapach życia wyrobu lub usługi to:  KANO, QFD (Quality Function Deployment), CSI (Customer Satisfaction Index ), KWJ (Kryterialny Wzorzec Jakości), które można zastosować podczas badania potrzeb klienta. Pomocną podczas etapu projektowania wyrobu/usługi może być metoda FMEA (Failure Mode and Eff ects Analysis), na etapie realizacji: metoda 5S, 8D, 5Why, natomiast podczas  użytkowania, np.  Servqual.

Jak już wcześniej wspomniano, zbiór instrumentów doskonalenia jakości jest bardzo obszerny, każde przedsiębiorstwo, w celu poprawy swoich działań musi indywidualnie podjąć decyzje, które z nich powinno zastosować. Wybór będzie podyktowany także złożonością zaplecza finansowego oraz kadrowego przedsiębiorstwa, jak również strukturą organizacji,  w kontekście wykonawców jak i odbiorców oraz czasochłonnością pracy.

MATERIAŁY DYDAKTYCZNE

ROZDZIAŁ 14

INSTRUMENTARIUM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

dr inż. Ewa Malinowska

Drodzy Studenci!
Poniżej znajdują się materiały, z których będziemy wspólnie korzystali podczas zajęć

ZADANIA

1. Wartościowanie jakości
2. Zastosowanie diagramu Ishikawy
3. Metoda priorytetyzacji