OPRACOWANIE MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH DO ROZDZIAŁU 28

dr hab. Paweł Antonowicz, prof. UG

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw

WPROWADZENIE

Przeprowadzenie oceny ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa, pod kątem analizy poziomu ryzyka jego niewypłacalności, możliwe jest przy wykorzystaniu tzw. systemów wczesnego ostrzegania (SWO). W rekomendowanej (na końcu rozdziału) literaturze przedmiotu znajdziesz wiele modeli, opartych głownie na konstrukcji wielowymiarowej metody klasyfikacyjnej w postaci analizy dyskryminacyjnej. Badanie to sprowadza się do obliczenia określonych wskaźników analizy finansowej, które „połączone są” przy pomocy odpowiednich znaków oraz „mnożników” w postaci parametrów strukturalnych w funkcje dyskryminacyjne. Każdy model ma określony punkt odcięcia (cut-off point), a więc sprecyzowaną wartość brzegową, oddzielającą, dyskryminującą. Każdy model ma również określony charakter w postaci stymulanty bądź destymulanty. Mając wiedzę na ten temat, możesz w określony sposób zinterpretować uzyskany dla badanej jednostki wynik. Zdecydowaną większość funkcji dyskryminacyjnych stanowią stymulanty, a zatem pożądane jest osiągnięcie jak najwyższej wartości punktowej (scoringowej). Wiele polskich modeli ma ponadto oszacowany punkt odcięcia na poziomie zera. W ten sposób ujemne wyniki analizy scoringowej będą wiązały się z negatywną oceną badanego przedsiębiorstwa, i analogicznie – wartości dodatnie będą wskazywały na brak zagrożenia upadłością podmiotu w określonej perspektywie. Dochodząc do kwestii perspektywy, a więc wyprzedzenia czasowego, jakiego dotyczy przeprowadzana analiza, należy podkreślić, że zdecydowana większość modeli opracowana została z jednorocznym wyprzedzeniem. Autorzy tych modeli, na etapie selekcji wskaźników analizy finansowej, poszukiwali bowiem zmiennych, które po ich wprowadzeniu do funkcji dyskryminacyjnej będą w możliwie dużym stopniu różnicować próbę jednostek „zdrowych” od tych wartości wskaźników, jakie zostały obliczone na rok przed sądowym orzeczeniem o upadłości drugiej grupy uczącej – jednostek „bankrutów”. Z wielu realizowanych w tym zakresie badań wynika bowiem, że wydłużenie horyzontu prognostycznego (np. do 2 lat) znacząco zmniejsza zdolności klasyfikacyjne („predykcyjne”) naszych modeli – SWO. Istnieje wiele zalet stosowania SWO w postaci modeli dyskryminacyjnych. Są nimi m.in.: 1) syntetyczność osiąganego wyniku (scoring/rating wielowymiarowy, odnoszący się do rożnych kategorii wskaźników finansowych, z których zbudowane są funkcje); 2) relatywnie szybkie i proste zastosowanie (ale respektujące podstawowe zasady metodyczne obliczania wskaźników finansowych, tj. w szczególności te dotyczące konieczności uśredniania wartości bilansowych oraz przyjmowania na dany rok wartości pochodzących z rachunku zysków i strat); 3) możliwość przeprowadzania porównań między podmiotami (np. danego sektora albo pozostających ze sobą w bezpośredniej, bliskiej konkurencji), również z odniesieniem do tych jednostek danego sektora/ogółu podmiotów, które na drodze swojego rozwoju popadły w głęboki kryzys (ekonomiczne bankructwo), co w konsekwencji doprowadziło do ich upadłości. Są również sceptycy, krytykujący możliwość stosowania w praktyce tych modeli, którzy przede wszystkim jako ich podstawowe wady podnoszą: 1) brak możliwości ich przenoszenia w przestrzeni – wyraża się to nieadekwatnością warunków gospodarczych, mających miejsce w rożnych krajach, co (ich zdaniem) uniemożliwia stosowanie modeli zagranicznych do badania podmiotów, funkcjonujących na innym rynku; 2) niestabilność w czasie, a więc konieczność ponownego oszacowania po pewnym czasie przynajmniej parametrów strukturalnych modeli bądź weryfikacji wszystkich zmiennych je tworzących, a także (co dość powszechnie w literaturze przedmiotu jest artykułowane) 3) słabą/znikomą wartość informacyjną sprawozdań finansowych, na których oparte są obliczenia modeli (SWO), co wynika z szeroko opisywanego w piśmiennictwie ekonomicznym, niestety popartego również licznymi przykładami z praktyki gospodarczej – procesu fałszowania (defraudacji) sprawozdań finansowych czy po prostu szeroko pojętego nieetycznego stosowania tzw. agresywnej rachunkowości.

MATERIAŁY DYDAKTYCZNE

ROZDZIAŁ 28

OCENA ZAGROŻENIA NIEWYPŁACALNOŚCIĄ KONTRAHENTA
Systemy wczesnego ostrzeania przed upadłością przedsiębiorstw (analityka finansowa)

dr hab. Paweł Antonowicz, prof. UG

Drodzy Studenci!
Poniżej znajdują się materiały, z których będziemy wspólnie korzystali podczas zajęć.